Thoát vị đĩa đệm cột sống là một trong những bệnh  lý về xương khớp xảy ra nhiều nhất trong thời gian hiện nay. Bệnh  gây ra những triệu chứng đau nhức gây khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe và  công việc sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Vậy thoát vị đĩa đệm cột sống là như thế nào? Nguyên nhân từ đâu? Cơ chế bệnh lý ra sao? Triệu chứng và chẩn đoán như thế nào? Và đặc biệt là việc điều trị theo Đông Y hay Tây Y. Bài viết trình bày sau đây sẽ giải quyết được tất cả các vấn đề mà chúng ta còn chưa trả lời được.

1. Thoát vị đĩa đệm cột sống là như thế nào?

Đĩa đệm cột sống về cấu trúc thì gồm hai phần cơ bản là: bao xơ, nhân nhầy, mâm sụn.

Về mặt giải phẫu học, cơ thể người bình thường sẽ có 33 đốt sống từ cổ cho đến cùng cụt, giữa các khoang đốt sống là đĩa đệm. Đĩa đệm có cấu trúc thớ sợi, xếp theo hình vòng đồng tâm và có nhân nhầy ở chính giữa. Bộ phận này có chức năng giảm sóc, giúp cho cột sống có thể chuyển động linh hoạt hơn.

Sinh hoạt hàng ngày với những tư thế  cúi , gập cột sống cổ và cột sống lưng sai đột ngột sẽ gây nên tình trạng đĩa đệm cột sống chịu áp lực lớn, bao xơ bị nứt hoặc rách, nhân nhầy sẽ thoát ra ngoài và đa phần thoát ra phía sau , gây chèn ép thần kinh và gây ra những cơn đau khó chịu.

2. Nguyên nhân từ đâu?

. Lão hóa

. Nghề nghiệp

. Sai tư thế

. Tai nạn, Chấn thương

. Một số nguyên nhân khác như: chế độ ăn uống không hợp lý, béo phì, mang thai...

3. Cơ chế bệnh sinh ra sao?

+ Đĩa đệm bị thoái hóa do hai quá trình: quá tình thoái hóa sinh học và do đĩa đệm chịu một áp lực cao. Quá trình thoái hóa bệnh lý do nhiều yếu tố như: yếu tố cơ học, chuyển hóa, di truyền.

+ Khởi phát  sau một chấn  thương  gấp quá mức.

Theo cơ chế sinh học bệnh lý thoát vị đĩa đệm cột sống , một khi đĩa đệm đã thoát vị sẽ không bao giờ chữa khỏi và trở về trạng thái ban đầu, kể cả can thiệp Ngoại khoa. Tuy nhiên bệnh có thể ổn định nếu có hướng điều trị đúng.

4. Triệu chứng như thế nào?

Tùy theo vị trí và giai đoạn thoát vị mà các triệu chứng sẽ khác nhau. Một số người bệnh sẽ không có triệu chứng nổi bật nào trong giai đoạn khởi phát. Một số triệu chứng điển hình có thể xuất hiện khi đĩa đệm bị thoát vị:

. Đau nhức:  Nếu ở cổ thường sẽ đau cổ, gáy, vai cánh tay, cổ tay.

Nếu ở thắt lưng thường sẽ đau lưng, mông, đùi, cẳng chân, cổ chân.

Cường độ đau tăng khi ho, hắt hơi, đi đại tiện.

. Tê bì tay chân: cảm giác kiến bò, rối loạn cảm giác.

. Yếu cơ: thường xảy ra ở những trường hợp nặng, lâu ngày yếu cơ sẽ đưa đến hạn chế vận động, cơ không vận động lâu ngày sẽ đưa đến tình tạng teo cơ, teo cơ diễn tiến nặng hơn nếu không điều trị đúng cách có thể đưa đến tình trạng yếu liệt suốt đời.

5. Chẩn đoán:

. Tiêu chuẩn lâm sàng chẩn đoán:

Khởi phát sau một chấn thương cột sống mang tính chất cơ học

Hội chứng cột sống cổ

Hội chứng rễ thần kinh- cổ

Hội chứng tủy cổ

Đau cột sống lưng kiểu rễ

Đau tăng khi gắng sức

Đau giảm khi nghĩ ngơi

Nghiệm pháp căng rễ cổ (+)

Nghiệm pháp bấm chuông

Nghiệm pháp Lasegue (+)

Tiêu chuẩn cận  lâm sàng chẩn đoán

Chụp MRI là tiêu chuẩn vàng

6. Điều trị theo Đông Y hay Tây Y?

Thường những trường hợp mang tính chất  cấp tính sẽ điều trị bằng YHHĐ

6.1. Chỉ định mổ cấp cứu trong những trường hợp sau đây:

.Đau dữ dội, không có tư thế giảm đau, dùng thuốc giảm đau bậc 3(Morphin) cũng không giảm đau.

.Bệnh nhân liệt đột ngột, có thể lúc khám bệnh triệu chứng chưa xuất hiện, nếu sau khi khám triệu chứng lệt xuất hiện và diễn tiến nhanh thì cần mổ cấp cứu sớm.

.Thoát  vị đĩa đệm gây nên hội chứng chùm  đuôi ngựa: có các triệu chứng như giảm trương lực cơ gây yếu hoặc liệt nhóm cơ do hần kinh chi phối hoăc khối chèn ép lớn lấn sâu vào ống sống gây liệt mềm hoàn toàn hai chi dưới kèm theo rối loạn cơ tròn,rối loạn cảm giác tấng sinh môn yên ngựa( rối loạn đại tiểu tện).

6.2. Chỉ định mổ theo chương trình:

. Điều trị nội khoa thất bại,

. Điều trị nội khoa tái phát nhiều lần

. Điều trị nội khoa nhưng xuất hiện những dấu hiệu như đau nhiều hơn, liệt tiến triển nhanh, không đáp ứng được với điều trị nội khoa một phần do tác dụng phụ của thuốc trên dạ dày.

6.3. Ngoài những trường hợp trên thì có thể điều trị nội khoa đơn thuần theo Y học hiện đại như: giảm đau, kháng viêm, giãn cơ, Vitamin...

6.4. Điều trị bằng Y học cổ truyền

Đến với Y học cổ truyền bệnh nhân sẽ được điều trị bằng thuốc hoặc điều trị không dùng thuốc.

Điều trị không dùng thuốc  gồm có:

. Điện châm+ hồng ngoại

. Laser châm

. Sóng ngắn

. Điện xung

. Từ trường

. Xoa bóp bấm huyệt

. Kéo dãn cột sống

Điều trị bằng thuốc Y học cổ truyền:

Thường các bài thuốc sử dụng nhiều nhất là Thân thống trục ứ thang, Độc hoạt tang ký sinh. Các vị thuốc thường dùng nhất là: Đương quy, Nhũ hương, Một dược, Xuyên khung, Hoàng kỳ, Đỗ trọng, Ngưu tất.

Bài thuốc " Thân thống trục ứ thang"  có tác dụng hoạt huyết hóa ứ, hành khí thông lạc, lợi tý chỉ thống, có thể sử dụng đơn độc hoặc kết hợp với các phương pháp khác ( kéo cột sống, châm cứu, thuốc Tây y). Sử dụng trên bệnh nhân cho kết quả cải thiện tình trạng đau.

Bài thuốc " Độc hoạt tang ký sinh" có tác dụng trừ phong thấp, giảm đau, dưỡng Can, thận, bổ khí huyết, có thể sử dụng đơn độc hoặc kết hợp vói phương pháp khác( kéo cột sống, châm cứu, thuốc Tây y). Sử dụng trên bệnh nhân cho kết quả cải thiện tình trạng đau.

Từ những điều chia sẻ trên, khi bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm cột sống, cần đến cơ sở Y tế thông qua sự thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng, Bác sĩ sẽ chẩn đoán tình trạng bệnh hiện tại và từ đó Bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị tốt nhất từ  Tây Y lẫn Đông Y cho bệnh nhân.

Ngoài ra việc phòng ngừa thoát vị đĩa đệm cột sống trong sinh hoạt hàng ngày cũng rất cần thiết:

Trong lao động tay chân, khuân vác nặng , cần chú ý tư thế đúng ( tư thế ngồi xuống, cột sống thẳng để bê vật nặng), tránh tư thế không đúng ( cúi, gập, xoay cột sống, tư thế đứng gập người về trước để bê vật nặng).

Thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao ít nhất 30 phút mỗi ngày, để tăng cường sự dẻo dai và ềm mai cho cột sống.

Chế độ ăn uống hợp lý, hạn chế bia rượu thuốc lá, giảm tình trang thừa cân, béo phì.

BS Trần Thị Hồng Tươi

             CÔNG ĐOÀN CƠ SỞ BỆNH VIỆN

Nhiệm vụ, quyền hạn của BCH CĐCS

1/ Nhiệm vụ:

a) Bầu các chức danh trong Ban chấp hành, ủy ban kiểm tra (UBKT) và Chủ nhiệm UBKT Công đoàn.

b) Tổ chức thực hiện Nghị quyết Đại hội Công đoàn cấp mình.

c) Thực hiện Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Công đoàn cấp trên.

d) Chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn hoạt động đối với Công đoàn cấp dưới.

đ) Đào tạo, bồi dưỡng và tạo điều kiện cho cán bộ Công đoàn hoạt động; hướng dẫn, giúp đỡ, can thiệp và bảo vệ cán bộ Công đoàn khi bị xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng; Ban chấp hành (BCH) Công đoàn cấp trên hỗ trợ, giúp đỡ BCH Công đoàn cơ sở thực hiện quyền tổ chức và lãnh đạo đình công theo đúng quy định của pháp luật.

e) Định kỳ báo cáo tình hình tổ chức hoạt động Công đoàn cấp mình với cấp ủy Đảng đồng cấp, Công đoàn cấp trên và thông báo cho Công đoàn cấp dưới.

g) Quản lý tài chính, tài sản và hoạt động kinh tế Công đoàn theo quy định của Nhà nước và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.

h) Hội nghị định kỳ của BCH Công đoàn các cấp:

Họp lệ kỳ của BCH CĐCS được tổ chức mỗi tháng họp một lần vào ngày 15-18 tây (Nếu ngày họp lệ trùng với ngày nghỉ thì dời sang ngày làm việc sau 18 tây) hoặc khi cần tổ chức họp đột xuất hoặc họp mở rộng để thảo luận lấy ý kiến tập thể nhằm thực hiện hoặc quyết định các vấn đề sau:

- Triển khai các văn bản chỉ đạo của Đảng, của Công đoàn cấp trên.

- Kiểm điểm, báo cáo tình hình phong trào CNVCLĐ và hoạt động CĐCS trong tháng, quý, 6 tháng, cả năm.

- Đề ra phương hướng, kế hoạch hoạt động trong thời gian tới.

- Báo cáo của Ủy ban kiểm tra và công tác tài chính CĐCS (6 tháng một lần).

- Thực hiện các nhiệm vụ của CĐCS đã được quy định tại Chương III- điều 18- Điều lệ Công đoàn V.N khóa XI. Đảm bảo nguyên tắc hoạt động Công đoàn, đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng, liên hệ mật thiết với quần chúng, đảm bảo tính tự nguyện của quần chúng, tính tập trung dân chủ trong nội bộ Bệnh viện.

- Phối kết hợp cùng BGĐ B.V trong việc thực hiện các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chức năng nhiệm vụ chính trị- chuyên môn của B.V, và các nội qui quy chế đã đề ra trong Bệnh viện, hàng năm CĐCS phối hợp cùng chính quyền tổ chức Hội nghị Cán bộ CCVC vào tháng 01 của năm.

- Gương mẫu trong việc thực hiện đoàn kết tốt nội bộ, thực hiện tốt quy chế dân chủ, đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng tấm gương đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thực hiện nếp sống văn hóa văn minh lịch sự nơi làm việc, Quy tắc ứng xử của CBVC trong đơn vị sự nghiệp Y tế do Bộ Y tế ban hành, thực hiện ATGT và xây dựng nếp sống văn hóa giao thông, thực hiện tốt 12 điều quy định về Y đức, 10 điều quy định về Dược đức, và phương châm của ngành Y tế "Lương y như từ mẫu".

- Tranh thủ, đấu tranh vì quyền lợi và lợi ích chính đáng, hợp pháp cho toàn thể CNVC-LĐ về mọi mặt đời sống vật chất lẫn tinh thần; đảm bảo quyền và lợi ích của người bệnh đến khám chữa bệnh tại Bệnh viện..

- Ra quyết định công nhận, hướng dẫn Ban thanh tra nhân dân thực hiện tốt nhiệm vụ. Xem xét và giải quyết kịp thời các kiến nghị của Ban thanh tra nhân dân.

- Mỗi ủy viên trong Ban chấp hành có trách nhiệm tham gia thảo luận, biểu quyết các chính sách chế độ, nội dung hoạt động CĐCS liên quan đến lợi ích của Cán bộ CNVC – LĐ Bệnh viện , thực hiện các nhiệm vụ của chi bộ Bệnh viện và Công đoàn cấp trên giao phó.

- Từng Uỷ viên Ban chấp hành chịu trách nhiệm trước Ban chấp hành về mọi hoạt động của chuyên đề mà mình phụ trách. Ngoài ra, tham gia thực hiện các nhiệm vụ do Chủ tịch CĐCS phân công theo quy định của Điều lệ Công đoàn Việt Nam, đồng thời các UVBCH và các ban chuyên đề cùng phối hợp hoạt động .

- Ban chấp hành Công đoàn cơ sở thường xuyên đi sâu sát để nắm bắt kịp thời các tâm sự nguyện vọng, thông tin, ý kiến phản ánh của CNVC – LĐ và các Công đoàn bộ phận và tổ Công đoàn để có biện pháp xử lý và đề  xuất kịp thời, thích đáng. Qua đó, phát hiện và biểu dương kịp thời các nhân tố tiêu cực, ngăn chặn và đẩy lùi các biểu hiện tiêu cực ảnh hưởng xấu đến hoạt động của BV.

- Giới thiệu đoàn viên Công đoàn ưu tú đến Chi bộ BV tiếp tục bồi dưỡng giáo dục và xét kết nạp vào tổ chức Đảng CSVN. Tuyên truyền vận động CNVC-LĐ tự nguyện xin gia nhập Công đoàn để tổ chức lễ kết nạp theo đúng quy định.

2/ Quyền hạn:

Ban chấp hành CĐCS căn cứ vào nhiệm vụ, quyền hạn, khả năng tài chính và các quy định của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, báo cáo cấp ủy Chi bộ trước khi quyết định tổ chức bộ máy, thông báo chính quyền cùng cấp thực hiện trách nhiệm liên quan theo quy định của pháp luật